“စည္းသာတဲ့ ေသာင္ေျမ
ေတာင္ေလ မိတ္ေဆြဖြဲ႔ပါလို႔
ကုကၠလံ ေျမာက္ကိုလွည့္ခါမွ
ျပန္ခဲ့မယ္ ေရႊညာသူရဲ႕”
ေလွထိုးသား တမ္းခ်င္း
ျမန္မာ့႐ိုးရာ ကုန္တင္ေလွႀကီးေတြမွာ ေလတိုက္တဲ့အရပ္ကိုၫႊန္ျပဖို႔ ကုကၠလံ ဆိုတဲ့ အလံတမ်ဳိးကို ရြက္တိုင္ထိပ္ဖ်ားမွာ တပ္ဆင္ထားပါတယ္။ ကုကၠလံ ေျမာက္ဖက္အရပ္ကို လွည့္ေနတယ္ဆိုရင္ျဖင့္ အဲဒီ ေလွႀကီးက အညာရပ္ဆီဦးတည္ၿပီး ဧရာဝတီျမစ္႐ိုးတေလွ်ာက္မွာ ပင့္တိုက္ေနတဲ့ ေတာင္ေလနဲ႔အတူ ဆန္တက္ေနခ်ိန္ပါပဲ။
ကုကၠလံ
တေခတ္တခါတုန္းက ဧရာဝတီျမစ္နဲ႔ ခ်င္းတြင္းျမစ္႐ိုးတေလွ်ာက္မွာ ျမန္မာ့႐ိုးရာ ကုန္တင္ ေလွႀကီးေတြ အပါအဝင္
ေလွေတြအမ်ဳိးအစံုပဲ ပ်ားပန္းခပ္သလို အစုန္အဆန္ သြားလာခဲ့ၾကဖူးတယ္။ ျမန္မာ့ေလွေခတ္ ေခတ္ေကာင္းခ်ိန္လို႔
ဆိုရေပမယ္။
ျမန္မာ့ ႐ိုးရာေလွေတြကို အုပ္စုခြဲလိုက္ရင္ ေလးမ်ဳိးရိွပါတယ္။
(၁) ေဘာက္တူ ေခၚ သမၺန္
(၂) ေလာင္းကိုယ္
(၃) တပါ
(၄) ပိန္းေကာ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ေဘာက္တူ ေခၚ သမၺန္ ေလွအမ်ဳိးအစားက အညာမွာ ငွက္လို႔ေခၚတဲ့ ကူးတို႔ေလွအရြယ္ ခပ္ငယ္ငယ္ ကစၿပီး အရြယ္လတ္ နဲ႔ ကုန္တင္သမၺန္ႀကီးေတြအဆံုး အရြယ္အမ်ဳိးမ်ဳိးရိွပါတယ္။
ေလွာ္တက္ႏွစ္ေခ်ာင္းနဲ႔ ငွက္ ေခၚ သမၺန္
ရြက္လႊင့္လာတဲ့ ေဘာက္တူေလွ
“ဦးမွာၾကက္ရင္၊ အလယ္ဝက္ေက်ာ၊ ပဲ့မွာစေကာ”စာဆိုအတိုင္း ခပ္သြက္သြက္ပံုစံရိွတဲ့ ေလွာ္ေလာင္း ေတြကေတာ့ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးနဲ႔ အျမန္ေျပးဖို႔အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီးတည္ေဆာက္ပါတယ္။ အသံုးအမ်ားတဲ့ ေလာင္းေလွအမ်ဳိးအစား ေလွေတြမွာေတာ့ အရြယ္အစား၊ တည္ေဆာက္ပံုနဲ႔ အသံုးျပဳတာကိုမူတည္ၿပီး ေလွာ္ေလာင္း၊ၿပိဳင္ေလာင္း၊ လံုးထြင္းေလာင္း ၊ေလာင္းစပ္၊ ေလာင္းကိုယ္လို႔ေခၚၾကပါတယ္။ အင္းေလးအရပ္ေဒသက ေျခနဲ႔ေလွာ္တဲ့ ေလွေတြကလည္း ပံုစံတမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ ေလာင္းေလွ အမ်ဳိးအစားပါပဲ။
အညာရပ္က ေပါင္းမိုးနဲ႔ ေလာင္းေလွ
အင္းေလးအရပ္ေဒသက ေျခနဲ႔ေလွာ္တဲ့ ေလာင္းေလွ
‘ေလွခြက္ခ်ည္းက်န္ အလံမလွဲ’ ဆိုတဲ့စိတ္ဓာတ္နဲ႔ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကတဲ့ ေရွးေခတ္ေလွစီး သူရဲေကာင္းႀကီးေတြကေတာ့ ေလာင္းေလွအမ်ဳိးအစားမွာပါတဲ့ တိုက္ေလွႀကီးေတြကို သံုးခဲ့ၾကတယ္။ေရွးဘုရင္ေတြလက္
ဘုရင္နဲ႔မိဖုရားစီးတဲ့ ေလာင္းေလွႀကီး
လူေတြအမ်ားႀကီးေလွာ္ရတဲ့ ေလွတမ်ဳိးကေတာ့ ၿပိဳင္ေလွေတြပါပဲ။ ေလာင္းေလွ အမ်ဳိးအစားေတြပါ။ေလွအရြယ္ေပၚမွာမူတည္ၿပီး လူ ၂ဝ၊ ၃ဝ ေက်ာ္ ၄ဝ နီးနီးအထိ ေလွာ္ၾကတယ္။ တေခတ္တခါတုန္းက ျမင္းျခံၿမိဳ႕နယ္တဝိုက္မွာ ရပ္ရြာအလိုက္ ေလွၿပိဳင္ပြဲေတြ အႀကီးအက်ယ္ လုပ္ခဲ့ၾကဖူးတယ္။ အင္းေလးအရပ္ေဒသက ေျခနဲ႔ေလွာ္တဲ့ ၿပိဳင္ပြဲဝင္ေလွေတြကိုေတာ့ ဒီကေန႔အထိ ျမင္ေတြ႔ေနရဆဲပါပဲ။
အင္းေလးအရပ္ေဒသက ေျခနဲ႔ေလွာ္တဲ့ ၿပိဳင္ပြဲဝင္ေလွ
ၿပိဳင္ပြဲဝင္ ျမန္မာ့႐ိုးရာ ေလွာ္ေလာင္းေလွ
“ေဖာ္ခ်င္းတို႔ေရ တို႔တေတြ
ေလွာ္ေလအေျပး ယက္ေဖြးေဖြး
ယီးေလေလ့ ယီးေလးေလး”
ယီးေလးေလး၊ မင္းသုဝဏ္
ဒီကေန႔ ျမစ္ျပင္တေၾကာမွာ မေတြ႔ျမင္ႏိုင္ေတာ့ပဲ တိမ္ေကာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားၾကၿပီျဖစ္တဲ့ ျမန္မာ့႐ိုးရာ အႀကီးဆံုးေလွေတြကေတာ့ ကုန္တင္ေလွႀကီးေတြပါပဲ။ ေရွးေခတ္က စစ္တေကာင္း၊ ပန္းဝါ အရပ္ကို ပင္လယ္ခရီးနဲ႔သြားၾကဖို႔ ‘ကတၱဴ’ လို႔ေခၚတဲ့ ရြက္တိုင္ႏွစ္ဆင့္နဲ႔ ေလွႀကီးတမ်ဳိးကိုသံုးခဲ့ၾကဖူး
ေရွးေခတ္တခါက ပင္လယ္ျပင္သြား ကတၱဴေလွႀကီး
ဧရာဝတီျမစ္ နဲ႔ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေတြထဲမွာသံုးခဲ့ၾ
အဲဒီေလွႀကီးေတြက ေဆာက္တည္တဲ့ အရပ္ေဒသကိုလိုက္ၿပီးေတာ့လည္း တစီးနဲ႔တစီး ပံုစံနည္းနည္းခ်င္းစီ ကြဲျပားၾကပါေသးတယ္။ ေျမေတာ္လက္၊ သံကိုင္းလက္၊ ေဇာင္ဂ်မ္းေတာင္-အင္းမလက္၊ ပခုကၠဴလက္၊ အျမင့္လက္၊ ေႏွာကတို႔လက္၊ ၾကံခင္းလက္၊ ျမန္ေအာင္လက္၊ မႏၱေလး-မန္းလက္ လို႔ခြဲျခားၿပီး ေခၚၾကတယ္။ ကၽြမ္းက်င္သူေတြမွသာ ေလွကိုအေဝးကျမင္႐ံုနဲ႔ ‘လက္’ ကို မွန္ေအာင္ ေျပာႏိုင္ပါသတဲ့။‘ေလာင္းကိုယ္’ ေလွႀကီးေတြက အလ်ားရွည္ရွည္ ကိုယ္ထည္က ခပ္စန္႔စန္႔၊ ဝမ္းဗိုက္က ခပ္လံုးလံုးပါ။ အလ်ား ၃၇ ေတာင္၊ ဧရာ ၅ ေတာင္၊ ဝမ္းဝ ၉ ေတာင္တမိုက္၊ ေစာက္ ၃ ေတာင္တထြာ၊ ‘ေရာင္ဦးတံုး’ က ခပ္သြယ္သြယ္ လုပ္ေလ့ရိွၾကတယ္။ ‘ပဲ့တံုး’ မွာ ရွမ္းပန္းပု၊ ရွမ္းပန္း လို႔ေခၚတဲ့ ျခဴးပန္း ကႏုတ္လက္ရာေတြနဲ႔ အလွဆင္တတ္ၾကတယ္။
ေလာင္းကိုယ္ေလွႀကီး
ေလာင္းကိုယ္ေလွႀကီး အဂၤါရပ္မ်ား
ေလာင္းကိုယ္ေလွႀကီးရဲ႕ ေရာင္ထံုးပံု ဦးတံုး
ေလာင္းကိုယ္ေလွႀကီးရဲ႕ ပဲ့တံုး
ရြက္တိုင္ထူထားတဲ့ ေလာင္းကိုယ္ေလွႀကီး
‘တပါ’ ေလွႀကီးေတြက ‘ေလာင္းကိုယ္’ ေလွႀကီးေတြနဲ႔ ႏိုင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ ဝမ္းဗိုက္ျပားၿပီး အလ်ား တိုပါတယ္။ ခပ္မတ္မတ္ ခပ္ေထာင္ေထာင္ ထုထည္ႀကီးႀကီးမားမားနဲ႕ အၾကမ္းခံေအာင္ ေဆာက္တည္ထားပါတယ္။ ငွက္ေတာ္အၿမီးပံုစံ ေထာင္တက္ေနတဲ့ ‘ပဲ့တံုး’ ရဲ႕ တက္မလံုးေနရာမွာ ပန္းအလွေတြ ထြင္းထုထားၿပီး သစ္သားပြတ္လံုးေတြနဲ႔အတူ ပဲ့စင္ကို အလွဆင္ထားတတ္ပါတယ္။
တပါေလွႀကီး
တပါေလွႀကီး အဂၤါရပ္မ်ား
တပါေလွႀကီးရဲ႕ ေညာင္ရြက္ခၽြန္းပံု ဦးတံုး
တပါေလွႀကီးရဲ႕ ပဲ့တံုး
ရြက္တိုင္ထူထားတဲ့ တပါေလွႀကီး
ရြက္တိုင္ထူထားတဲ့ ပိန္းေကာေလွႀကီး
ေရွးေခတ္ေလွဆိပ္က ပိန္းေကာေလွႀကီးေတြ
ျမန္မာ့႐ိုးရာ ေလာင္းကိုယ္၊ တပါ၊ ပိန္းေကာ ကုန္တင္ေလွႀကီးေတြအားလံုးရဲ႕ သံုးစြဲရတဲ့ အင္အားေတြကလည္း သဘာဝအင္အားေတြခ်ည္းပါပဲ။ေရစုန္
ရြက္ေတြခ်ထားတဲ့ တပါေလွႀကီး
ျမန္မာ့႐ိုးရာ ေလွႀကီး ေလွငယ္ ေလွအားလံုးအတြက္ ေလတိုက္ခတ္ပံုနဲ႔ ျမစ္အတြင္း ေရစီးေၾကာင္းေတြကို နားလည္ကၽြမ္းက်င္ဖို႔ရာ သိပ္ၿပီးအေရးႀကီးပါတယ္။ ေရလမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ ေရစုန္ ေရဆန္ခရီးမွာ၏ ေလွႀကီးေတြကို ကိုင္တြယ္သြားလာဖို႔အတြက္ကုန္တင္ေလွႀကီးတစီးတစီးဆိုရင္အဖြဲ႔ဝင္ေပါင္း အနည္းဆံုးေၿခာက္ဦး ကေနရွစ္ဦးေလာက္ပါေလ့ရိွပါတယ္။‘ေက်ာ္ေတာ့ ေလွသူႀကီး၊ညားေတာ့ ေလွထိုးသား’လို႔ေျပာတတ္ၾကတဲ့ ေလွသူႀကီးဆိုတာ ေလွေပၚမွာ ေခါင္ခ်ဳပ္ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ေလွပိုင္ရွင္ေတြပါ။ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း ေလွပိုင္ရွင္ကထည့္လိုက္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြဆိုပါေတာ့။
ၿပီးေတာ့မွ ပဲ့နင္း လို႔ေခၚတဲ့ ‘တက္မကိုင္’ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလွသူႀကီးကိုယ္တိုင္ တက္မ ကိုင္တာလည္း ရိွပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ေရြးေကာက္ၿပီး ငွားရမ္းၾကရတယ္။ ေလွႀကီးေတြကို ကိုင္တြယ္ လမ္းေၾကာင္းရာမွာ တက္မကိုင္ရဲ႕ စြမ္းရည္ထက္ျမက္ဖို႔က အင္မတန္အေရးႀကီးပါတယ္။ သူက ပဲ့စင္ေပၚကေနၿပီး အေပၚစီး ျမင္ကြင္းေကာင္းေကာင္းနဲ႔ တက္မႀကီးကို စိတ္တိုင္းက် ကိုင္တြယ္ရင္း ေလွႀကီးကို လိုရာေရာက္ေစဖို႔ တည့္မတ္ လမ္းေၾကာင္းေပးတဲ့သူပါပဲ။ အေတြ႔အၾကံဳစံုလင္ၿပီး ေရေၾကာင္း၊ ေလေၾကာင္း၊ မိုးေလဝသ ရာသီဥတုအေၾကာင္းကို ကၽြမ္းက်င္႐ံုသာမကဘဲ ေလွအဖြ႔ဲသားေတြရဲ႕ အင္အားကို ထိထိေရာက္ေရာက္ သံုးစြဲေစဖို႔နဲ႔ ခရီးေရာက္ေစတာကိုပါ တက္မကိုင္ေတြက စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ၾကပါတယ္။
ေလာင္းကိုယ္ေလွႀကီးရဲ႕ပဲ့တံုးနဲ႔တက္မကိုင္ေနာက္ဆံုးကမွ ေလွထိုးသားပါ။တခ်ိန္တုန္းက ေလွထိုးသားကို
ေလွလုပ္သားလို႔ ေခၚရမယ္ဆိုၿပီး ေဝါဟာရေျပာင္းၿပီးေရးၾက၊ ေခၚၾကေသးတယ္။ ေလွေလာကမွာေတာ့ ဒီကေန႔အထိေလွထိုးသားလို႔ပဲေခၚေနၾကဆဲပါ။‘အရင္းမစိုက္ေလွထိုးလိုက္’လို႔ေျပာေလ့ရိွၾကတဲ့အတိုင္းေလွထိုးသားတဦးအဖို႔ေငြအရင္းအႏီွး မစိုက္ထုတ္ ရတာကေတာ့ မွန္ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ အင္တိုက္အားတိုက္ အင္အားအစိုက္ထုတ္ရဆံုး ေလွအဖြဲ႔သားေတြပါပဲ။
ပိန္းေကာမႀကီးေပၚမွာ ေလွထိုးသားေတြ စံုစံုညီညီေလွထိုးတဲ့အခါ ‘ထိုးဝါး’ ကိုသံုးၿပီး အင္နဲ႔အားနဲ႔ ထိုးရပါတယ္။ ‘ထိုးဝါး’ ဆိုတာ လက္ေရြးစင္ ေရြးထားတဲ့ အေခါင္းပိတ္ အႏွစ္အျပည့္နဲ႔ ဝါးလံုးရွည္ႀကီးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ေလွထိုးသားကို ‘ဝါး’ လို႔လည္း ေခၚၾကပါတယ္။ ကၽြမ္းက်င္မႈ အဆင့္အတန္းကိုလိုက္ၿပီး ေရွ႕ကဦးေဆာင္တဲ့ ပထမတန္းစားကို ေခါင္ဝါး၊ ဒုတိယတန္းစားက အလည္မွာေနတဲ့ ဂုတ္(ကုတ္)ဝါး၊ ေနာက္ဆံုးမွာ ေနာက္ဝါး (ေအာက္ဝါး) ဆိုတဲ့ ေလွထိုးသား သံုးမ်ဳိးသံုးစားရိွပါတယ္။ ေလွရဲ႕ ဘယ္နဲ႔ညာ ႏွစ္ဖက္အတြက္ သံုးဦးစီဆိုေတာ့ စုစုေပါင္း ေျခာက္ဦးထားေလ့ရိွပါတယ္။ တခါတေလလည္း ရွစ္ဦးအထိ ရိွတတ္ပါတယ္။
ရန္ဝင္း (ေတာင္တံခါး) - ဧၿပီ ၂၄၊ ၂၀၁၁ ..
..စာခ်စ္သူမ်ား ဗဟုသုတ ရရိွဘို႔အတြက္ ၿပန္လည္ ေဝမၽွလိုက္ပါတယ္။။။။
No comments:
Post a Comment